Zaskakujące atrakcje wokół Krynicy-Zdroju. Tajny projekt Sowietów, opuszczona skocznia, nowa platforma widokowa, cuda z listy UNESCO

Krynica-Zdrój to jeden z najpopularniejszych w Polsce ośrodków sportów zimowych, ale jest tu co robić o każdej porze roku, a i zimą nie musicie ograniczać się tylko do nart i SPA.

Jakie atrakcje oferuje Krynica-Zdrój i jej malownicze okolice?

• Miasto jest uzdrowiskiem o długiej historii i jednym z najważniejszych centrów kulturalnych Beskidu Sadeckiego. Turyści mogą zatrzymać się w jednym z 13 pensjonatów i spróbować wód mineralnych z 23 ujęć.
• W muszli koncertowej można przez całe lato słuchać orkiestry zdrojowej, a w sierpniu organizowany jest coroczny Festiwal Kiepurowski z koncertami w gmachu Pijalni Głównej.
• Na miłośników sztuki czeka Muzeum Nikifora, legendarnego malarza prymitywisty.
• Dzieciom wielką frajdę sprawi śmiganie po całorocznej sankostradzie, zabawa w parku linowym i pokazy multimedialnych fontann przy Starym Domu Zdrojowym.
• Świetnym miejscem na spacery jest Góra Parkowa, obsadzona 50 gatunkami drzew, ze zjeżdżalniami dla dzieci i punktem widokowym na szczycie.

Centrum Krynicy-Zdroju – choć urocze i pełne atrakcji na rodzinny weekend – niczym was jednak nie zaskoczy. Dlatego chcemy zabrać was poza Krynicę i pokazać, jakie niespodzianki kryją się w pięknych lasach i wśród wzgórz wokół miasta.

Okolice Krynicy mogą być naprawdę zaskakujące! Zapraszamy do przewodnika po najciekawszych miejscach niedaleko uzdrowiska. Znajdziecie wśród nich m.in.:

• skocznię narciarską w środku lasu
• miejsce, gdzie prowadzono eksperymenty na użytek sowieckich kosmonautów
• skryte w lasach źródła mineralne
• piękny zabytek z listy UNESCO
• nową platformę widokową z najpiękniejszą panoramą okolicy
• najlepsze szlaki piesze i trasy rowerowe po górach wokół Krynicy
• miejsce, w którym każdy turysta możecie sobie postrzelać z karabinu

Przekonajcie się, jakie zaskakujące atrakcje czekają na was wokół Krynicy-Zdroju. Zapraszamy do lektury.

Tak wygląda Krynica-Zdrój z lotu ptaka:

Czytaj też: Krynica-Zdrój, czyli „perła polskich uzdrowisk”. Sanatorium, termy i najciekawsze atrakcje – na co warto zwrócić uwagę podczas pobytu?

Czytaj też: Wycieczki z Krakowa bez samochodu: 11 atrakcji Małopolski, do których dojedziecie pociągiem. Gotowe pomysły na weekend!

Na wycieczkę po atrakcjach lasów wokół Krynicy-Zdroju zabrali nas fachowcy: leśnicy z Leśnego Zakładu Doświadczalnego (LZD) Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie (URK). Do LZD należy ponad 9 tys. ha ziemi, z czego większość stanowią lasy z przewagą jodeł i buków i domieszką świerków oraz modrzewi.

Leśnicy kryniccy prowadzą na terenie LZD wzorcową gospodarkę leśną, a także przygotowują bazę do działalności dydaktycznej i naukowo-badawczej URK. W podległych im lasach organizowane są ćwiczenia terenowe studentów Wydziału Leśnego; młodzi badacze zbierają tu też dane do prac naukowych.

Leśnicy z własnej inicjatywy i własnym sumptem postarali się też o to, by ich lasy miały ciekawą ofertę turystyczną. Ostatecznie Krynica- Zdrój to znane uzdrowisko, które przez cały rok przyciąga tłumy gości. Tutejsze lasy to więc najlepsze miejsce do tego, by popularyzować wśród kuracjuszy, turystów i narciarzy wiedzę o lasach, gospodarce leśnej i pracy leśnika.

Jakie atrakcje można znaleźć w lasach wokół Krynicy-Zdroju? Przekonajcie się.

W lasach wokół Krynicy-Zdroju naprawdę jest co oglądać. To typowe lasy górskie Karpat, ale oprócz pięknych starych drzew (niektóre jodły mają ponad 300 lat), na turystów czeka tu sporo dodatkowych atrakcji. Można je odkrywać na wiele sposobów, np. spacerując po wyznaczonych przez leśników 4 ścieżkach edukacyjnych. Jest tu nawet szlak konny i specjalne miejsce na biwak, nazwane „Kamiennym Kręgiem”.

Skocznia narciarska w środku lasu

Jednym z najbardziej zaskakujących miejsc w lasach wokół Krynicy może być opuszczona skocznia narciarska z 1935 r. Znajdziecie ją w niedaleko centrum miasta, przy ul. Leśnej. Skoczkowie korzystali z tego miejsca do połowy lat 50. XX w., kiedy uznano, że skocznia jest zbyt niebezpieczna i zaprzestano organizowania zawodów. Dziś konstrukcja jest całkiem zarośnięta trawą – przypomina wygolone zbocze wzgórza, na które piechurzy natykają się niespodzianie w środku lasu.

Opuszczona skocznia narciarska na mapie:

Czytaj też: 23 ciekawostki o Małopolsce. Która wieś zainspirowała twórców Wiedźmina? Gdzie szukać anomalii klimatycznej? Będziecie zaskoczeni

Źródło mineralne przy każdym szlaku

W lasach wokół Krynicy-Zdroju bije wiele źródeł mineralnych. Niemal każda wyznaczona przez leśników krynickich trasa turystyczna prowadzi przy takim źródełku.

My zajrzeliśmy nad bogaty w żelazo potok Syhowny, płynący przy drodze z Tylicza do Powroźnika, ok. 550 m w głębi lasu. Wodę z takich źródeł można pić bezpośrednio ze skały; jej smak i zapach zależy od składu mineralnego i w każdym źródle jest inny.

Algi dla kosmonautów, czyli tajny projekt w krynickich lasach

Na terenie LZD znajduje się także kilka niecodziennych tworów geologicznych. To mofety, czyli chłodne wyziewy wulkaniczne, z których wydobywa się dwutlenek węgla. Woda w mofetach bulgocze i wygląda, jakby wrzała, choć nie jest gorąca i nadaje się do picia, tak jak w innych źródłach wokół Krynicy.

Szczególnie duża mofeta znajduje się na terenie osady turystycznej „Domki w lesie” w Tyliczu (dziś to Ośrodek Wypoczynkowy Instytutu Zootechniki URK). Jest tu aż 50 tzw. bulgotek, a wodę pitną pobiera się z 11 wyznaczonych kręgów – w każdym miejscu ma inny smak.

Z tylicką mofetą wiąże się niezwykła historia. Otóż w latach 60. XX w. wykorzystywano ją w ściśle tajnym projekcie na użytek Sowietów. Woda w mofecie okazała się szczególnie odpowiednim środowiskiem życia dla alg słodkowodnych, z których sowieccy naukowcy chcieli stworzyć superpożywienie dla kosmonautów. Ostatecznie jednak uznano, że algi nie nadają się do produkcji żywności dla ludzi i żadna z tylickich alg nie trafiła na orbitę.

Zobaczcie na filmie, jak wygląda mofeta w Tyliczu:

Mofeta w Tyliczu – mapa:

Huk i proch, czyli Strzelnica Myśliwska „U leśników” w Tyliczu

Leśnicy kryniccy prowadzą także gospodarkę łowiecką, nic więc dziwnego, że potrafią strzelać i uczą strzelania innych. Na terenie uroczyska Bradowiec działa strzelnica LZD „U leśników”, w której każdy chętny może nauczyć się strzelać z broni długiej i krótkiej (własnej lub obiektowej).

Dostępnych jest tu 6 stanowisk strzeleckich. My przetestowaliśmy dwa („Zając” i „Rogacz”), strzelając z glocka 17 i karabinu AR-15. Dla nas była to zwykła zabawa, ale na strzelnicy „U leśników” trenują często profesjonaliści (np. myśliwi i oficerowie Straży Granicznej) i organizowane są zawody strzeleckie rangi mistrzowskiej.

Ile kosztuje strzelanie w Tyliczu? Jeden strzał z pistoletu sportowego 2 zł, z broni śrutowej 4 zł, opłata instruktorska wynosi 100 zł / 1 h.

Na terenie strzelnicy stoją też dwie wiaty, z których większa oferuje miejsca siedzące pod dachem dla 200 osób. Organizuje się tu grille, ogniska, biesiady i imprezy integracyjne.

Strzelnica Myśliwska „U Leśników” – mapa:

Czytaj też: Niesamowite atrakcje Krakowa z listy UNESCO. Tych cudów zazdrości nam cały świat. Przewodnik po 27 wyjątkowych miejscach

Gigantyczne owady i Czarci Kamień – atrakcje w lasach między Krynicą-Zdrojem a Nowym Sączem

Jeszcze więcej atrakcji czeka na turystów w lasach ciągnących się od Krynicy-Zdroju w kierunku Nowego Sącza. Podlegają one dwóm nadleśnictwom – w Piwnicznej i Nawojowej – które razem z LZD tworzą Leśny Kompleks Promocyjny „Lasy Beskidu Sądeckiego”.

Na terenie Nadleśnictwa Piwniczna warto odwiedzić Ośrodek Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Roztoce Ryterskiej. Stoi tam urokliwa zabytkowa leśniczówka z 1919 r., można też obejrzeć dioramę „Puszcza Karpacka”.

Nową atrakcją jest też oddana do użytku w 2020 r. wieża widokowa na Radziejowej (1262 m n.p.m.), położona mniej więcej godzinę marszu do schroniska PTTK w Przehybie. Rozciągają się z niej piękne widoki na Tatry, Pieniny, Gorce, Beskid Sądecki i Dolinę Popradu.

Wieża widokowa na Radziejowej – mapa:

Nadleśnictwo Nawojowa oferuje ciekawą ścieżkę edukacyjną „Tajemniczy świat owadów”, położoną na terenie leśnictwa Feleczyn. Ustawiono przy niej modele owadów w skali makro, czyli powiększone do ogromnych rozmiarów. Przy ścieżce stoi m.in. wielka pszczoła, mrówka i żuk jelonek. Wszystkie owady zostały opisane na tablicach informacyjnych i turyści mogą nie tylko dobrze się im przyjrzeć, ale też dowiedzieć się wiele o ich życiu i roli w ekosystemie.

Innym ciekawym zakątkiem jest Czarci lub Diabli Kamień, czyli wychodnia skała powyżej Wierchu nad Kamieniem przy Hali Łabowskiej. Rozciąga się z niej piękny widok na Beskid Niski i Kotlinę Sądecką; szczególnie piękne są zachody słońca.

Piękny widok z Czarciego Kamienia:

Czarci Kamień – mapa:

Wyjdźmy już z lasów, by udać się w góry Beskidu, otaczające Krynicę-Zdrój. Wokół uzdrowiska wyznaczono wiele tras pieszych i rowerowych, nadających się w sam raz na weekendowe wycieczki o każdej porze roku.

W samej Krynicy możecie pomaszerować szlakiem Nikifora, długim na ok. 8 km, którego przejście zajmuje ok. 2 godzin, lub dłuższym szlakiem Jana Kiepury, liczącym 15 km, który zajmuje ok. 4 godzin. Mapy obu szlaków możecie znaleźć na oficjalnej stronie Krynickiej Organizacji Turystycznej.

Jeśli wolicie zwiedzić Krynicę w poprzek, możecie ruszyć czerwoną trasą PTTK, stanowiącą wycinek Głównego Szlaku Beskidzkiego, który biegnie między Jaworzyną Krynicką i Huzarami. Szlak niebieski z kolei poprowadzi was z krynickiego rynku przez Górę Krzyżową, a potem Parkową, do Powroźnika i Leluchowa. O specjalnej atrakcji Powroźnika przeczytacie niżej.

W okolicach Krynicy-Zdroju nie brak też tras rowerowych, wiodących wśród lasów i wzgórz. Łącznie jest tu 8 oznakowanych tras górskich MTB o długości 125 km. Rowerzyści mogą wybrać się na wycieczkę np.:

• szlakiem cerkwi łemkowskich (to pętla z Krynicy przez m.in. Czyrną, Tylicz i Powroźnik, zob. niżej)
• trasą na Jaworzynę z Krynicy przez Słotwiny i Runek
• trasą rekreacyjną z krynickiego deptaka do Muszyny i Doliny Popradu

Możecie też skorzystać z Bike Parku Słotwiny Arena, oferującego 4 trasy jednokierunkowe flow (łatwe) o łącznej długości 10 km.

Czytaj też: 10 niezwykłych miasteczek Małopolski. Replika grobu Chrystusa, najstarszy przepis na ziemniaki i inne niezwykłości, które warto zobaczyć

Wiecie już, jakie atrakcje skrywają lasy i wzgórza wokół Krynicy-Zdroju. Wiedza to jednak nie wszystko. Czasem przed zaplanowaniem wycieczki dobrze jest spojrzeć na okolicę z góry, by nacieszyć się jej ogólnym pięknem i zdecydować, które konkretnie miejsca chcemy zobaczyć z bliska.

Skąd rozciąga się najpiękniejszy widok na Krynicę, okoliczne lasy i góry? Chyba najwspanialszą panoramę można oglądać z górnej stacji kolejki gondolowej na szczycie Jaworzyny Krynickiej. W 2021 r. otwarto tam nową platformę widokową 360. Jak się na nią dostać?

Jaworzyna Krynicka wznosi się kilka kilometrów na zachód od centrum Krynicy. Na szczyt (1114 m n.p.m.) prowadzi kilka dróg, w tym ciekawa ścieżka edukacyjno-przyrodnicza z 13 przystankami, ale wielu turystów woli wjechać na Jaworzynę w wagoniku kolejki gondolowej, czynnej przez cały rok, także latem. To najstarsza gondola w Polsce. 6-osobowe wagonik w ciągu ok. 7 minut pokonują dystans dwóch kilometrów. W tym czasie można podziwiać piękne widoki – wagoniki mkną wśród drzew, koło głównej trasy do zjazdów na nartach. Bilety na kolejkę kosztują 47 zł w jedną stronę (ulgowo 37 zł).

Na szczycie Jaworzyny Krynickie znajduje się kilka interesujących obiektów, w tym karczma Koliba i schronisko PTTK, w którym możecie spędzić noc (w szczycie sezonu nocleg kosztuje ok. 220 zł za pokój 2-osobowy z łazienką, ale tylko 70 zł za 5-osobowy). Nowa atrakcja Jaworzyny znajduje się jednak tuż nad stacją kolejki gondolowej, i to dosłownie: platforma 360 zamontowana jest wokół dachu budynku.

Na platformę, zawieszoną na wysokości 1122 m n.p.m., prowadzą wygodne schody tuż obok wyjścia ze stacji kolejki. Wstęp kosztuje 10 zł i wydaje się, że to niewiele za możliwość obejrzenia panoramy całego niemal Beskidu Niskiego, Bieszczad, Tatr Niżnych, Wysokich z Gerlachem i Zachodnich, słowackich Gór Czerchowskich i ukraińskiej połoniny Rivnej. Widoczne z platformy szczyty są dokładnie opisane na tablicach informacyjnych, turyści mają też do dyspozycji lunety, przez które mogą podziwiać szczegóły otoczenia.

Platforma widokowa 360 na Jaworzynie Krynickiej – mapa:

Czytaj też: 13 najbardziej niesamowitych zamków Małopolski. Jakie sekrety skrywają? Skarby, duchy, bezcenne zabytki, unikalne noclegi

Jeśli zdecydujecie się wejść lub wjechać na Jaworzynę Krynicką zimą, także możecie skorzystać z platformy widokowej – atrakcja jest czynna przez cały rok. Oczywiście w sezonie zimowym najwięcej turystów przybywa na Jaworzynę, by jeździć na nartach po stokach góry. Łączna długość tutejszych tras zjazdowych wynosi ponad 8 km (właśnie na Jaworzynie znajduje się najdłuższa w pełni oświetlona trasa narciarska w Polsce, długa na 2600 m), narciarze mają do dyspozycji kolejkę gondolową, 5 wyciągów dla dorosłych i 2 dostosowane dla dzieci.

Nie każdy wie, że na stokach Jaworzyny Krynickiej można nie tylko zjeżdżać na nartach, ale też na nich chodzić i biegać. Ośrodek „Narciarskie Trasy Biegowe u Leśników” w dolinie Czarnego Potoku, tuż obok dolnej stacji kolejki gondolowej na Jaworzynę, zarządzany jest przez leśników krynickich z Leśnego Zakładu Doświadczalnego Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie i jako jedyny w okolicy dysponuje trasami do nart biegowych i skitourów.

Możecie tu skorzystać z 3 tras o łącznej długości ok. 6 km i różnych poziomach trudności. Trasy uzyskały akredytację FIS i świadectwo homologacji od Polskiego Związku Narciarskiego, co oznacza, że zimą organizuje się na nich profesjonalne zawody, np. wyścigi o Puchar Leśników Krynickich albo o Puchar Rektora URK.

Na miejscu jest wypożyczalnia sprzętu (50 zł za cały dzień, w cenie wstęp na trasy), a na miłośników biegówek czeka w sezonie 10 instruktorów, którzy pomogą zarówno rozpędzić się doświadczonym narciarzom, jak i nauczą biegania na nartach osoby, które nigdy wcześniej nie uprawiały tego sportu. Warto dodać, że narciarstwo biegowe jest o wiele bezpieczniejsze od zjazdowego. Jeśli więc zawsze chcieliście spróbować nart, ale obawiacie się wypadków, zacznijcie zimową przygodę od szkolenia u leśników krynickich na trasach biegowych.

Trasy do nart biegowych na Jaworzynie Krynickiej – mapa:

Atrakcje wokół Krynicy to nie tylko przyroda lasów i gór. Jeśli lubicie zwiedzać zabytki i podziwiać niezwykłe dzieła sztuki, w okolicach Krynicy-Zdroju czeka na was prawdziwa gratka: kilka unikalnych cerkwi łemkowskich, położonych na Małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej.

Kim są Łemkowie? To lud górali karpackich, który na ziemie polskie przywędrował w średniowieczu, prawdopodobnie z terenów dzisiejszej Rumunii. Łemkowie zamieszkiwali góry Beskidu Niskiego i Sądeckiego, także Bieszczady. Dość chętnie mieszali się z Rusinami i dziś większość Łemków uważa się za część narodu ukraińskiego. Przez długie wieki zajmowali się w Beskidach hodowlą owiec i uprawą roli, a ich wiara była grekokatolicka.

Po II wojnie światowej Łemkowie zostali przesiedleni, przede wszystkim na tereny tzw. Ziem odzyskanych. Dziś w Polsce pozostało ich ledwie kilka tysięcy, a większość mieszka na Dolnym Śląsku, z dala od macierzystej Łemkowszczyzny. Mają status mniejszości etnicznej.

Ślady kultury Łemków nadal są jednak widoczne w wioskach tzw. Klucza Muszyńskiego, niedaleko Krynicy-Zdroju. Najważniejsze zabytki połemkowskie to wspaniałe drewniane cerkwie, dziś służące przeważnie jako kościoły rzymskokatolickie. Dawne cerkwie Łemków można podziwiać np. w Andrzejówce, Dubnych, Jastrzębiku, Leluchowie, Miliku, Szczawniku, Wojkowej, Złockich i Żegiestowie, ale najpiękniejsza wznosi się w Powroźniku. Choć ma ponad 400 lat, jest tak wspaniale zachowana, że została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO, wraz z kilkoma innymi drewnianymi cerkwiami w polskim i ukraińskim regionie Karpat.

Powroźnicka cerkiew pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła została wzniesiona w 1600 r., pierwotnie bliżej brzegów Muszyny, skąd przeniesiono ją na obecne miejsce ok. 1814 r. z powodu zagrożenia powodziowego. Budowla to znakomity przykład łemkowskiej cerkwi drewnianej; ma wszystkie typowe cechy architektury łemkowskiej, z wyjątkiem kilku zmian, wprowadzonych po II wojnie światowej, gdy Łemkowie opuścili Powroźnik, a świątynia przeszła w ręce rzymskich katolików.

Typowa cerkiew łemkowska składa się z trzech części: dostępnego dla wszystkich babińca, nad którym wznosi się wysoka wieża z dzwonem, szerokiej nawy i prezbiterium, oddzielonego od nawy ikonostasem, zdobionym malowidłami religijnymi. Charakterystycznym elementem cerkwi łemkowskich są dachy namiotowe i wieże z baniastymi hełmami i pozornymi latarniami nad każdą z części świątyni – piękne przykłady można oglądać właśnie w Powroźniku.

Ikonostas to często najpiękniejsza i najmisterniej zdobiona część cerkwi; ten w Powroźniku wykonano w XVIII w. Został częściowo zdemontowany, by odsłonić ołtarz, a panele z malowidłami ustawiono przy ścianach w głębi prezbiterium. Choć więc nie znajdują się w pierwotnym miejscu, nadal są nieźle widoczne i miłośnicy sztuki mogą podziwiać liczne sceny biblijne i postaci, ukazane na kolorowych ikonach.

Mapa cerkwi ze Szlaku Architektury Drewnianej wokół Krynicy-Zdroju:

Zobaczcie też ciekawy film, ukazujący konstrukcję i wnętrze cerkwi w Powroźniku:

Czytaj też: 10 zaskakujących ciekawostek o Tatrach. Który szczyt jest naprawdę najwyższy, co leży na dnie Morskiego Oka, która jaskinia ma aż 30 km?

Zwiedzanie atrakcji wokół Krynicy-Zdroju to świetna zabawa, a wędrówki po tutejszych lasach i górach zapewniają zdrowy ruch na świeżym powietrzu, pachnącym pięknie żywicą jodeł. Można tu spędzić wiele dni, a nawet cały urlop. Jeśli zastanawiacie się, gdzie można przenocować w Krynicy, by wydłużyć swój pobyt w tym pięknym zakątku Polski, opcjo noclegowych oczywiście nie brakuje. W końcu Krynica-Zdrój to uzdrowisko, pełne zabytkowych i całkiem nowych pensjonatów, chętnie przyjmujących gości przez cały rok.

Warto wiedzieć, że noclegi w przystępnych cenach oferują także sami leśnicy kryniccy. W mieście znajduje się Centrum Szkolenia LZD „U Leśników”, które działa jak ośrodek wypoczynkowy i chętnie przyjmuje gości. Na turystów czeka ok. 30 pokoi 1-, 2-, 3- lub 4-osobowych, mogących pomieścić łącznie ok. 180 osób. Jest też stołówka, miejsce na grilla, plac zabaw dla dzieci i boisko do gry w piłkę, a na imprezy firmowe udostępniana jest także sala konferencyjna.

Ile kosztują pokoje w Centrum Szkolenia „U Leśników” w sezonie zimowym? Jedna noc w pokoju 2-osobowym to wydatek 70 zł od osoby, za studio 2+2 zapłacimy po 105 zł, pokój z tarasem kosztuje 120 zł od osoby. Im dłużej zostaniemy, tym cena będzie niższa. Przy pobycie trwającym 4 lub więcej dni ceny pokoi to odpowiednio: 60, 95 i 100 zł.

Dodatkowo zimą dla gości Centrum Szkolenia wstęp na trasy do nart biegowych na Jaworzynie Krynickiej jest bezpłatny.

Centrum Szkolenia „U Leśników” – mapa:

Zobaczcie w galerii zdjęcia ciekawych atrakcji wokół Krynicy-Zdroju:

Czytaj też: Weekend w Tatrach: 21 najlepszych atrakcji blisko Zakopanego. Najtrudniejsza trasa, najwyższy wodospad, malownicze jaskinie i inne