Sztutowo. Historyczny wykład. Pierwsze miesiące po wojnie na Żuławach. To nie był kraj dla słabych

Historyczne spotkanie w Sztutowie odbywało się pod hasłem Między końcem a początkiem... Żuławy w pierwszych miesiącach po zakończeniu wojny. To tytuł jednego z rozdziałów książki Marcina Owsińskiego, która dopiero ukaże się drukiem.

Zaznaczmy, było to pierwsze spotkanie z całego cyklu wykładów, które przygotowuje Marcin Owsiński.

Zobacz także: Nowy Dwór Gdański. Komiks o KL Stutthof zaprezentowany. Promocja nowych wydawnictw Muzeum Stutthof

Owsiński barwnie nakreślił sytuację na terenach Żuław od marca 1945 r. do końcówki 1946 r. To niemal pionierska praca, bo historii początków polskości na tzw. Ziemiach Odzyskanych nie wiemy praktycznie nic. Historyk przekopał się przez setki dokumentów stworzonych przez ówczesne władze, znajdujących się w polskich archiwach.

Dlaczego nikt do tej pory do tych archiwaliów nie zaglądał, a przynajmniej do 1989 roku? Dokumenty te, np. raporty sołtysów, wójtów, polskich osadników, dotyczyły m.in. zbrodni dokonywanych na polskich mieszkańcach przez żołnierzy Armii Czerwonej, która przez niemal do 1946 stacjonowała na Żuławach. Marcin Owsiński armię sowiecką nazwał "jedynowładcami" regionu.

Fragmenty wielu dokumentów zostały przytoczone w czasie wykładu, podobnie jak kilka dotychczas nie publikowanych fotografii, m.in. żołnierzy sowieckich w regionie.

- To był czas chaosu. masowych grabieży, zabójstw, gwałtów - mówi Marcin Owsiński. - Były miesiące, chociażby w lipcu, sierpniu 1945 r., kiedy ówczesne władze polskie, które jeszcze wtedy komunistyczne nie były, nie mogły sobie kompletnie poradzić. Trzy czwarte pierwszych osadników z Żuław wyjechało niemal wkrótce po przybyciu. Ludzie bali się czerwonoarmistów. Zostali najsilniejsi, przetrwali, zbudowali swój świat od zera. To nasi przodkowie.

Więcej w piątkowym wydaniu NTN "Żuławy i Mierzeja".