Projekt przekopu Wisły
Pierwszy znany projekt przekopu Wisły opracował major wojsk polskich Jerzy Jan de Woyten . Informację o potrzebie przekopu przekazał w 1768 r do króla Stanisława II Augusta. Król nie wykazał jednak zainteresowania pomysłem. Decyzję o realizacji inwestycji podjęto jednak dopiero w XIX wieku, po serii powodzi, które wyrządziły Żuławom dotkliwe straty. Wielka powódź w roku 1888 skłoniła władze pruskie do decyzji o połączeniu Wisły bezpośrednio z Zatoką Gdańską. Największą aprobatę zyskał projekt Alsena i Fahla z 1877 r. Według tego projektu przekop miał biec wzdłuż średniowiecznej odnogi Wisły - Przemysławki.
Budowa
W czerwcu 1891 rozpoczęła się budowa. Do realizacji zadania ściągnięto 40 maszyn parowych ( 6 pogłębiarek czerpakowych z Lubeki, 1 pogłębiarkę z Holandii połączoną z trzema ładowarkami, 2 żurawie do rozładunku materiałów, 20 lokomotyw ciagnących wagony z urobkiem oraz lokomotywy napędzające pompy do odwadniania). Przy przekopie pracowało 1000 ludzi.
Przekop o długości ponad 7 kilometrów
Powstało koryto o długości 7,1 kilometra, szerokości od 250 do 400 metrów. Wykonano 10 metrowe wały przeciwpowodziowe. Podczas przekopu odcięto wrotami i śluzami koryta starej Wisły ( obecnie Martwa Wisła) oraz Nogatu i Szkarpawy. Przekop pochłonął 20 milionów marek.
Uroczystego otwarcia w dniu 31 marca 1895 dokonał nadprezydent Prus Zachodnich, Gustav von Gossler, na telegraficzny sygnał cesarza Wilhelma II.
31 marca 1895 r - otwarcie nowego ujścia Wisły
O godzinie 15.45 dokonano przebicia grobli, o 16.15 otwór miał już szerokość 80 metrów, o 17.30 dotarła pierwsza partia lodu, o 19.00 otwór miał już kilkaset metrów szerokości. Na drugi dzień o 9.00 rano rwący prąd podmywał coraz więcej piasku brzegów. Szczególnie niebezpiecznym stało się zbliżanie do brzegów, dlatego też żandarm z Kleinplehnendorf [Małe Pleniewo], który właśnie objął służbę, z wielkim wysiłkiem powstrzymywał dzieci i dorosłych przed zbliżaniem się do niebezpiecznego rejonu. Prowizoryczny domek z sosnowych drągów, który jeszcze przed południem znajdował się 20 metrów od brzegu, a po południu zaczął się coraz bardziej pochylać, w godzinach wieczornych stoczył się do wody. Głębokość wody wynosiła od 3 do 5 metrów. W dzień po uroczystym przebiciu wydmy uruchomiono o 3.00 po południu pierwsze połączenie z przeciwnym brzegiem. Łódź przewiozła przesyłki pocztowe, które już od piątku nie mogły być dostarczane na prawy brzeg”. [Albert Pohl w „Z zapisków Nickelswalde”]
Bezpieczeństwo
" 4 lipca 1895. (...) Głębokie zmiany naszego życia społecznego i gospodarczego na Mierzei nastapiły wraz z mającymi miejsce w tym roku otwarciem przekopu Wisły pod Mikoszewem. Jakże gwałtownie zmieniły się owe stosunki, gdy wiosną nie zdarzały się juz powodzie, a latem woda nie zalegała już na polach, gdy wreszcie teraz mieszkańcy mogli w spokoju i bezpiecznie uprawiać swoje pola; można się tylko dziwić, jak ludzie przeżyli takie smutne czasy. Widziałem te biedę jeszcze przed siedmiu laty, kiedy woda przelewała się przez wysiewy, pola, budynki, drogi, szosy (...)"
(H.A.Pohl, Kronika kościoła w Stegnie/Kobbelgrube rozpoczęta w roku 1650, tłum. Barłomiej Gniecioszek, Stegna 2007.)
Pismak przeciwko oszustom, uwaga na Instagram
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?